Istnieje kilka przyczyn zatkanego nosa. Najczęstsze to infekcje oraz reakcje alergiczne, które stanowią największy odsetek.
Uczucie zatkanego nosa może być też spowodowane takimi problemami, jak:
Wrażenie zatkanego nosa może być wyłącznie subiektywnym odczuciem pacjenta, co ma miejsce np. w zespole pustego nosa. Może też być rezultatem zmian obiektywnych, np. zapalenia czy deformacji nosa, które możemy rozpoznać podczas badania diagnostycznego. Znalezienie przyczyny zatkanego nosa jest bardzo ważne, ponieważ umożliwia dobranie odpowiednio dobranego leczenia – mówi dr hab n. med. Dmitry Tretiakow, specjalista laryngolog (otolaryngolog).
Jeżeli zatkany nos doskwiera dłużej niż tydzień, należy udać się do lekarza w celu określenia przyczyn tej sytuacji. Pierwszym narzędziem w diagnostyce jest szczegółowy wywiad z pacjentem. Kolejnym krokiem jest przeprowadzenie podstawowych badań laryngologicznych. W przypadku podejrzenia reakcji uczuleniowej, laryngolog może skierować pacjenta na konsultacje do alergologa.
Profesjonalna diagnostyka umożliwia skuteczne leczenie zatkanego nosa. Jest to bardzo istotne, ponieważ w przeciwnym razie dojść może do wielu nieprzyjemnych powikłań. Kuracja opiera się na zwalczeniu przyczyny zatkania nosa. W przypadku alergików będzie to ograniczenie ekspozycji na alergeny, podanie leków przeciwhistaminowych lub też terapia odczulająca.
Jeżeli zatkany nos wiąże się z przeziębieniem, konieczne jest zwalczenie infekcji. Jeżeli ma ona charakter łagodny, lekarz może zalecić odpoczynek i zażywanie preparatów wzmacniających odporność.
Zabiegi chirurgiczne stosuje się w takich przypadkach jak polipy oraz nowotwory. To również najskuteczniejsze rozwiązanie w przypadku skrzywienia przegrody nosowej lub przerostu małżowin.
Najczęstsze powikłania związane z ciągłym zatkaniem nosa to: zapalenie zatok, zapalenie ucha, astma (katar alergiczny), polipy, krwawienie z nosa oraz problemy z węchem. Szczególnym problemem jest zatkany nos a zatoki.
Podczas kataru zatoki wypełnione są wydzieliną, która zalegając, może ulec nadkażeniu bakteryjnemu. Najbardziej charakterystycznym symptomem jest ból głowy nasilający się przy schylaniu w okolicy zatok właśnie oraz w okolicy gałek ocznych.
Zatkany nos u dziecka może mieć bardziej zróżnicowane przyczyny niż u osób dorosłych. Poza czynnikami infekcyjnymi i alergicznymi, może być to również np. obce ciało. Ponadto do czynienia możemy mieć z takimi problemami, jak: skrzywienie przegrody nosowej, przerost migdałka, urazy. Ponadto, szczególnie zatkany nos u niemowlaka, może być spowodowany wadami wrodzonymi.
Całą sytuację utrudnia fakt, że niemowlaki oddychają wyłącznie przez nos. Z tego powodu zatkany nos może być przyczyną duszności i niemożliwości jedzenia, co kolei może skutkować niedożywieniem. U nieco starszych dzieci katar może powodować problemy ze słuchem, a w efekcie zaburzenia mowy.
Tak samo jak w przypadku osób dorosłych, u dzieci również duże znaczenie ma oczyszczanie nosa. Małe dzieci mogą mieć z tym problem. Po skończeniu około roku są w stanie wydmuchać nos w chusteczkę, z pomocą rodziców. Samodzielnie potrafią to dopiero w wieku około trzech lat. U mniejszych dzieci konieczne jest używanie specjalnych urządzeń, pozwalających oczyścić nosek. Ważna jest również nauka wydmuchiwania tak, żeby dziecko nabrało takiego nawyku.
Zatkany nos bez kataru? Ciągle zatkany nos? Ciągła potrzeba stosowania kropli i sprayów do nosa? To mogą być objawy uzależnienia od kropli do nosa. Preparaty powszechnie dostępne w aptekach bez recepty zawierają substancje, które obkurczają błonę śluzową nosa i przynoszą natychmiastową ulgę w postaci odetkania nosa. Jednakże stosowanie ich dłużej niż przez 5 dni może prowadzić do pojawienia się uzależnienia.
Wówczas dochodzi do trwałego uszkodzenia błony śluzowej nosa, a uczucie zatkania ma charakter ciągły. Pacjenci wciąż odczuwają konieczność stosowania kropli. Często dokucza im ból głowy. Z czasem pojawić mogą się zaburzenia węchu oraz krwawienie z nosa. Uzależnienia od kropli nie można ignorować, gdyż może prowadzić do wielu uciążliwych powikłań.
Istnieją sposoby na zatkany nos, które stanowią alternatywę dla stosowania kropli. Te uzależniające można zastąpić roztworem soli lub wody morskiej, które także mają formę sprayów oraz kropli. Ułatwiają rozrzedzanie i usuwanie wydzieliny. Do tego nawilżają błonę śluzową nosa.
Sprawdzą się także inhalacje na zatkany nos. Do dwóch litrów wrzątku dodajemy łyżkę soli. Jeżeli nie mamy problemu z uczuleniem, można dodać kilka kropli ulubionego olejku eterycznego. To świetny sposób na zatkany nos i oczyszczenie zatok. Dodatkowo olejek będzie działał antyseptycznie, co pomoże w przypadku infekcji.
Na zatkany nos w nocy może pomóc stosowanie nawilżacza powietrza. Oczywiście, warto go używać bez względu na porę doby. Nawilżanie powietrza pomaga w rozrzedzaniu wydzieliny oraz obudowie błony śluzowej nosa.
1. Buczyłko K: Non-allergic rhinitis. Advances in Dermatology and Allergology [w:] „Postępy Dermatologii i Alergologii”, 2009, s. 369-371
2. Dąbrowski P: Nasal obstruction – causes, diagnosis, and treatment [w:] „Lekarz POZ”, 2017, s. 19-28
3. Nogala H, Bartochowska A, Tokarski M: Foreign body of the nose and paranasal sinuses – case report [w:] „Postępy w chirurgii głowy i szyi”, 2015, 30-32
4. Samoliński B, Komorowski J: Treatment of rhinitis [w:] „Przewodnik Lekarza”, 2006, 42-49