Nieżyt nosa

Nieżyt nosa – czyli tak zwany katar. Jest to stan zapalny błony śluzowej nosa wywołany przez infekcję wirusową, grzybiczą lub bakteryjną. Infekcja bakteryjna jest najczęściej następstwem infekcji wirusowej. W nozdrzach zalega wydzielina, która staje się doskonałym środowiskiem do rozwoju bakterii. W wyniku nadkażenia dochodzi do infekcji bakteryjnej.

Nieżyt nosa – rodzaje

Wyróżnić można kilka typów: ostry infekcyjny nieżyt nosa i przewlekły nieżyt nosa (przerostowy lub zanikowy nieżyt nosa, z polipami), w obrębie którego z kolei można wyróżnić alergiczny nieżyt nosa oraz niealergiczny nieżyt nosa, określany również jako naczynioruchowy nieżyt nosa. Osobnym typem jest natomiast polekowy nieżyt nosa.

Przyczyny nieżytu nosa

Czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo pojawienie się nieżytu nosa to:

• spadek odporności,
• przemęczenie,
• stres,
• przeziębienie,
• niedożywienie.
• zabrudzenie środowiska, powietrza
• palenie, nadużywanie alkoholu

Nos skonstruowany jest w taki sposób, aby jak najbardziej optymalnie oczyszczać, nawilżać i ogrzewać powietrze i usuwać na bieżąco wydzielinę, która transportowana jest do żołądka i tam neutralizowana. Ważną funkcję pełni błona śluzowa, którą pokrywa właśnie śluz. Owy śluz ma właściwości neutralizujące wirusy i bakterie.

Wspomniane powyżej czynniki mogą zaburzać funkcjonowanie błony śluzowej, co może prowadzić zachorowania – jesteśmy bardziej podatni na wirusy i bakterie. W większości przypadków nieżyt nosa spowodowany jest przez Rhinowirusy, które przenoszone są drogą kropelkową, a więc podczas np. kasłania, kichania, a nawet rozmowy z chorym.

Nieżytem nosa nazywamy zapalenie błony śluzowej nosa, które może być wywołane wieloma przyczynami. Często są to infekcje o różnym podłożu i alergie, a niekiedy choroby metaboliczne i autoimmunologiczne. Do nieżytu nosa mogą doprowadzić również drażniące czynniki chemiczne, jak tytoń, formalina, środki czystości. Inne przyczyny to wrodzone lub nabyte wady anatomiczne, np. krzywa przegroda nosa. Nieżyt nosa leczymy stosownie do przyczyny, która go powoduje – mówi dr hab n. med. Dmitry Tretiakow, specjalista laryngolog (otolaryngolog).

Nieżyt nosa – objawy

W przypadku infekcji wirusowej nieżyt nosa pojawia się po 24 – 48 godzinach. Najbardziej typowe objawy to:

• wydzielina z nosa, kolor wydzieliny nie ma znaczenia diagnostycznego i nie świadczy o przyczynie choroby
• uczucie zatkanego nosa,
• kichanie,
• ból i drapanie w nosie oraz gardle,
• łzawienie,
• uczucie zmęczenia,
• obrzęk i przekrwienie błony śluzowej nosa,
• ucisk w okolicy zatok,
• bóle kostno-stawowe,
• bóle głowy.

Nieżyt nosa – diagnostyka

Diagnostyka nieżytu nosa obejmuje przede wszystkim wywiad z pacjentem. W przypadku przewlekłego nieżytu nosa wywiad może obejmować także zagadnienia takie, jak warunki mieszkaniowe oraz okoliczności, w których pojawił się katar. Dodatkowo wykonuje się badanie laryngologiczne. Lekarz musi dokładnie przyjrzeć się jamie nosowej oraz zdiagnozować ewentualny obrzęk jamy nosowej. W niektórych przypadkach pacjent może zostać poproszony o wykonanie testów alergicznych, wymazów z nosa, badań krwi.

Nieżyt nosa – leczenie

W większości przypadków nieżyt nosa z powodzeniem jest zwalczany samoistnie. Nie oznacza to, że można go całkowicie zignorować. Należy stworzyć korzystne warunki dla organizmu do poradzenia sobie z infekcją. Gdyż niedoleczony katar może przerodzić się w poważne dolegliwości. W tym okresie należy dużo odpoczywać, zadbać o komfort termiczny, spożywać pełnowartościowe, ciepłe posiłki i pić dużo płynów. Odporność można wspomóc poprzez picie herbaty z sokiem z czarnego bzu, cytryną i/lub imbirem.

Jednocześnie warto wspomnieć, że istnieje szereg sposobów na złagodzenie objawów oraz podniesienie komfortu pacjenta w okresie choroby. Są to leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz krople i spraye do nosa – dobrym rozwiązaniem są roztwory soli i wody morskiej.

Co istotne, uczucie niedrożności nosa mogą dawać też takie czynniki jak skrzywiona przegroda, czy przerost małżowin nosowych. W takich przypadkach najskuteczniejszym rozwiązaniem będą specjalistyczne zabiegi.

Powikłania nieżytu nosa

Niedoleczony nieżyt nosa może zakończyć się wystąpieniem powikłań. Są to najczęściej takie dolegliwości, jak: zapalenie zatok, polipy nosa, zapalenie ucha oraz problemy z węchem.

Nieżyt nosa – jak zapobiegać?

Chcąc zapobiec nieżytowi nosa należy zadbać o swoją odporność, szczególnie w okresie przeziębieniowym. Ważna jest zdrowa dieta, zdrowy tryb życia, a także odpowiedni ubiór. Należy tez w miarę możliwości unikać kontaktu z chorymi, a także dbać o higienę. Podstawową zasadą jest regularne mycie rąk, regularne wietrzenie pomieszczeń.

Bibliografia

1. Dąbrowski P: Nasal obstruction – causes, diagnosis, and treatment [w:] „Lekarz POZ”, 2017, s. 19-28
2. Emeryk A, Bartkowiak-Emeryk M, Kowalska M: Definition, classification and epidemiology of allergic rhinitis [w:] „Postępy Dermatologii i Alergologii”, 2012, s. 1-5
3. Emeryk A, Bartkowiak-Emeryk M, Wojas O, Samoliński B: Allergic rhinitis and other diseases [w:] „Postępy Dermatologii i Alergologii”, 2012, s. 13-18
4. Krzych-Fałta E, Samoliński B: Polskie standardy leczenia alergicznego nieżytu nosa [w:] „Lekarz POZ”, 2016, 58-60
5. Mielcarek-Kuchta D, Leszczyńska M: Nieżyty nosa [w:] „Przewodnik Lekarza”, 2003, s. 103-109
6. Samoliński B, Szczęsnowicz-Dąbrowska P, Hałat Z, Krajewski M, Rzepkowska M: Schorzenia błony śluzowej nosa – zasady diagnostyki i terapii [w:] „Przewodnik Lekarza”, 2004, 28-39