Katar alergiczny

Katar alergiczny – szacuje się, że dotyczyć może nawet co czwartego Polaka. Liczba uczuleniowców rośnie z roku na rok, a to właśnie objawy ze strony górnych dróg oddechowych są najpowszechniejsze. Problem pojawia się najczęściej wiosną, a mija pod koniec lata. Wszystko zależy jednak od tego, na jakie pyłki jesteśmy uczuleni. Reakcja alergiczna może trwać jedynie przez kilka tygodni wiosną, a zniknąć całkowicie przed latem. Może też dokuczać przez cały okres wiosenno-letni.

Przyczyny kataru alergicznego

Katar alergiczny to atopowa reakcja naszego organizmu na kontakt z alergenami, które dostają się do dróg oddechowych. Naturalną odpowiedzią układu odpornościowego jest produkcja przeciwciał przez białe krwinki. Przeciwciała mają za zadanie zwalczanie substancji, które zagrażają integralności organizmu. W momencie kontaktu z odpowiednim alergenem powodują uwolnienie histaminy.

Znaczną większość alergii stanowią alergie wziewne – czyli właśnie te powstające w wyniku dostania się alergenu do układu oddechowego. Najczęściej uczulają pyłki roślin. Są to drobinki o średnicy mniejszej niż 0.25 mm, które są niezbędne do zapłodnienia rośliny tego samego gatunku. Są one przenoszone przez wiatr i to właśnie wtedy mamy z nimi kontakt.

Najczęstsze alergeny to:

• Bylica: pyłki są obecne w powietrzu od połowy czerwca do końca sierpnia,
• Pokrzywa: pyli od połowy czerwca do końca sierpnia,
• Olcha: okres pylenia na początku wiosny,
• Topola: okres pylenia na początku wiosny.

Popularnym alergenem są też grzyby, a dokładniej zarodniki pleśni. Znajdują się one w powietrzu dokładnie tak samo, jak pyłki roślin, z tym, że dążą do znalezienia wilgotnej powierzchni, gdyż w takich warunkach mogą się rozwijać. Jest to dość problematyczny alergen, ponieważ nie ma charakteru sezonowego.

Następujące czynniki zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia kataru alergicznego:

• ciągły kontakt z alergenem,
• ciąża,
• czynniki genetyczne: skłonność do alergii można dziedziczyć,
• wiek: z wiekiem spada odporność na alergeny,
• polipy nosa,
• inne: np. astma oskrzelowa, przewlekłe zapalenie oskrzeli i płuc, palenie papierosów, praca w warunkach szkodliwych.

Katar alergiczny – objawy

Choć na pierwszy rzut oka katar alergiczny przypomina czasem zwykłe przeziębienie, to jednak można go odróżnić na podstawie kilku charakterystycznych cech. Ponadto katar alergiczny u dziecka potrafi być wyjątkowo uciążliwy do zdiagnozowania – często nakłada się w czasie z przeziębieniami i właśnie z nimi jest mylony.

W przypadku uczulenia pojawić może się wodnisty katar oraz kichanie, w tym przypadku katar jest wodnisty przez cały czas. W przeziębieniu gęstnieje i staje się żółtawy po około 3 dniach. W przypadku alergii znaczące są również wszystkie objawy występujące w okolicy oczu – łzawienie, zapalenie spojówek, przekrwienie, zaczerwienienie, zapuchnięcie, a nawet światłowstręt.

Co na katar alergiczny pomoże najskuteczniej?

Metoda leczenia kataru alergicznego uzależniona jest od nasilenia objawów. Najlepszym rozwiązaniem jest jednak unikanie czynników wywołujących alergię: regularne usuwanie kurzu, unikanie zwierząt w przypadku alergii na sierść. Nie zawsze jest to możliwe. Za najskuteczniejsze uznaje się tzw. odczulanie, które polega na podawaniu pod skórę przez okres od 3 do 5 lat odpowiednio dobranej dawki alergenu. Jest to najskuteczniejsza metoda leczenia uczulenia.

Lekarz może też zalecić tabletki na katar alergiczny. Wiele z nich dostać można bez recepty, a ich zadaniem jest hamowanie histaminy. Silniej będą działać środki doustne dostępne na receptę. Skorzystać można także z wydawanym z przepisu lekarza kropli do nosa: sterydowych lub przeciwhistaminowych.

Alergiczny nieżyt nosa najczęściej objawia się przez obfity i wodnisty katar, kichanie, a także łzawienie oraz swędzenie oczu. Zwykle alergia ma charakter okresowy i pojawia się tylko w czasie pylenia roślin, jednak w niektórych przypadkach może trwać cały rok, jak np. przy uczuleniu na kurz, roztocza, sierść. W najlepszej sytuacji udaje się ustalić przyczynę alergicznego nieżytu nosa i można wtedy unikać alergenów lub skorzystać z odczulania. Niestety nie zawsze jest to możliwe, wtedy pozostaje jedynie łagodzenie objawów – mówi dr hab n. med. Dmitry Tretiakow, specjalista laryngolog (otolaryngolog).

Osoby cierpiące na katar alergiczny szczególnie dotkliwie mogą znosić nawet niewielkie skrzywienie przegrody nosa lub przerost małżowin nosowych, ponieważ te dolegliwości dodatkowo zaburzają drożność nosa. W takich przypadkach ulgę przyniosą zabiegi takie, jak septoplastyka oraz konchoplastyka.

Katar alergiczny – domowe sposoby. Zadbaj o swój nos

Istnieje kilka domowych sposobów na złagodzenie alergii oraz zapobieganie reakcjom uczuleniowym. W przypadku uczulenia na roztocza ogromne znaczenie ma utrzymywanie czystości w mieszkaniu – częste odkurzanie, wycieranie płaskich powierzchni, pranie dywanów, pościeli, firan, zasłon oraz tapicerek ma duże znaczenie. Powinno się też zrezygnować z regałów na rzecz zamykanych witryn – powierzchnie o wielu zakamarkach trudniej okurzać. Zimą pościel można wystawiać na balkon lub podwórko, gdyż mróz neutralizuje roztocza.

Duże znaczenie ma również częstsze wietrzenie mieszkania, które pomaga ograniczyć ilość pyłków w mieszkaniu. Świetnie sprawdzi się stosowanie nawilżacza powietrza. Takie urządzenie również zmniejsza ilość alergenów, a do tego pomaga zmniejszyć objawy kataru alergicznego.

Alergicy, zarówno podczas leczenia, jak i zapobiegawczo, mogą stosować preparaty miejscowe o działaniu nawilżającym. Sprawdzą się krople i spraye nawilżające śluzówkę nosa – chociażby roztwory izotoniczne.

Bibliografia

1. Gocki J, Bartuzi Z: Subcutaneous and sublingual routes of using allergen-specific immunotherapy. Treatment protocols [w:] „Alergologia Polska – Polish Journal of Allergology”, 2018, s. 137-144.
2. Jurkiewicz D: Przewlekły alergiczny nieżyt nosa [w:] „Przewodnik Lekarza”, 2003, 24-37.
3. Samoliński B, Lipiec A, Raciborski F, Komorowski J: Allergy and infection [w:] „Przewodnik Lekarza”, 2012, s. 86-89.